Mercy Ships driv hospitalskip som reiser til stader over heile verda der det er vanskeleg å få anna legehjelp. Det er mest som hospitalskipet Elieser som vart til betelskipet, der starta også det som hospitalskip, då i samband med fiskeria på kysten her i landet, både i sør og i nord.

I dag kom eg over ei spesiell soge som eg vil dele med dykk. Eg las om Mercy Ships i dagens Vårt Land og etter det googla eg meg til heimesida deira der denne forteljinga låg:

(Utdrag fra Ships of Mercy av Don Stephens)
På vei ombord i «Anastasis» så en av våre frivillige at det begynte å prette fisk ut av sjøen. Hun løp til alle hun så og ba dem finne noe bærbart. Vi var helt blakke, så her ante vi middagsmuligheter.

Mercy Ships’ frivillige og de lokale i området samlet opp fisk i bøtter og spann. Så stoppet det hele, like brått som det begynte.

Fisken var en slags sildetype, og den norske kokken var henrykt. Det var de rundt 30 andre skandinaviske frivillige også. Alle nøt vi måltidene med ultra-fersk fisk rett fra Middelhavet.

Tre dager senere ropte Deyon på meg. «Du må komme og se! Fiskene hopper på land igjen.» Jeg var egentlig på vei til et møte, men dette ville jeg ikke gå glipp av. Selv om jeg likte å fiske i Colorados elver som barn, har jeg aldri fått særlig mye fisk.

Det var litt av et syn. Fisk i tusentall hoppet opp på stranda. Vi plukket alle vi kunne klare å få med oss, i plastikkposer, bøtter, ja til og med i trillebårer.

Da vi skulle rense og filetere dem i byssa etterpå, telte vi 8 301 fisker, til sammen nesten to tonn!

De lokale familiene i området var like forundret som oss. Ingen av dem hadde sett noe lignende før. Slike nyheter sprer seg, og før vi visste det fikk vi besøk av et TV-team fra det greske svaret på CNN. «Dere har altså fått fiskene til å hoppe på land,» sa den ene reporten. «Nei, dette hadde ikke vi noe med,» svarte vi.

Likevel ble det en svær sensasjonsreportasje på gresk TV i beste sendetid.

Måneder senere, da vi endelig var seileklare, ble vi invitert på middag av et gresk rederi i Athens Yacht Club. Der møtte jeg blant annet en reder som hadde kommet med motbud da vi kjøpte «Victoria». Han hadde kjøpt et annet skip i Sør-Amerika, og nå skulle han ominnrede det. Så, uten noe om og men, tilbød han oss 1 mill. USD i kontanter for å bytte skip. Det ble en bekreftelse for meg på at vi hadde valgt riktig.

Så her var vi altså, på middag med alle disse rederne av samme kaliber som Aristotle Onassis. Og gjett hva de spurte oss om å ta med til middagen? Jo, fisken som hadde hoppet på land, tilberedt av den norske kokken vår.

Denne veka er det bare sending tysdag. Her hadde Siri Johannessen funne eit variert program der ho både hadde ein prat med Kim Roger Larsen om musikk, Knut Inge Hovet om å vere elektrikar i Setesdal og Petter Seppola Larsen om å vere helikopterflygar på brannvakt på Ljosland.

I tillegg hadde ho besøk av Niklos K. Besteland med Postludium, og sjølv hadde ho ein nydeleg Musikkhalvtime og ei lang liste med gratulasjonar til slutt.

Her er programmet:

Program

• «Since I laid my burdens down» med Glenn Kaiser fra albumet Bound for glory (2006),
• «Let down your net» med Christian Blues fra singelen «Let down your net» (2012),
• «Personal Jesus» med Eddie Matthews & Larry Maz fra albumet Christian blues, Vol. 2 (2010).

18.00 Kvarteret

Programinformasjon ved Siri Johannessen, og et kåseri ved Asbjørn Kvalbein om «takt».

• «Til en velsignelse gjør meg i dag» med Margaret & Edward Hannevik fra albumet Duetter fra gatehjørnet (2003).

18.15 Over en åpen bibel

ved Odd Rannestad om Marta, Maria og Lasarus, fra Norea Mediemisjon,

• «Marta og Maria» med Lotta Svartdahl fra albumet Alle tiders (2002).

18.30 Mann og musikk

et møte med Kim Roger Larsen: Musiker og låtskriver fra Mosby

• «A music man» med Mo Pitney fra albumet Ain’t lookin’ back (2020),
• «’till the end» med Inger Lise Stulien fra albumet Nashville (2020).

19.00 Musikkhalvtime

ved Siri Johannessen

• «Wayfaring stranger» med Charlie McCoy fra albumet Precious memories (2011),
• Thomas A. Dorsey: «Peace in the valley» med George Jones fra albumet The gospel collection: George Jones sings the greatest stories ever told (2003),
• Will L. Thompson: «Softly and tenderly» med George Jones fra albumet The gospel collection: George Jones sings the greatest stories ever told (2003),
• James Cleveland Moore, Sr.: «Where we’ll never grow old» med George Jones fra albumet The gospel collection: George Jones sings the greatest stories ever told (2003),
• «Swing low, sweet chariot» med George Jones fra albumet The gospel collection: George Jones sings the greatest stories ever told (2003).

19.30 Timen

med Knut Inge Hovet fra Knut Hovet Installasjonar og Ose Water med meir,

• «Eg e frå bygdinn» med Åsmund Åmli Band fra albumet Panorama (2008),
• «Tel våren skar jeg sjøsetta båt» med Vazelina bilopphøggers fra albumet Tempo (1989),

og flyger Petter Seppola Larsen på skogbrannhelikopteret på Ljosland (Helitrans),

• «Self-inflicted wounds» med Joe Bonamassa fra albumet Redemption (2018).

20.30 Postludium

Musikken var valgt av Niklos K. Besteland og tema var «Vater unser».

1. Mogens Pedersen (ca 1525-1600):Fader vor udi Himmerig. København Drengekor dirigert av Niels Møller
2. Jan Pieterzoon Sdweelinck (1562-1621): Koralvariasjonar over Vater unser in Himmelreich. Vincent van Laar på orgelet i Blessum reformeert kerk
3. Johan Pachelbel (1653-1706): Orgelkoral over same tema spelt av Wim van der Penne på orgelet i St. Janskerk i Gouda
4. Johann Ludwig Krebs (1713-1780): Vater unser, frå samlinga Clavierübung, nr. 7 spelt av Wolfgang Stockmeier på orgelet i Agathakirche i Mettingen
5. Reinahard Schwartz-Schilling (1904-1985): Vater unser for 4-10-stemmig kor. Thomanerkoret, dirigent Georg Christian Biller.

I dag dukka det opp eit gammalt bilete på Facebook, Det var bonden og predikanten Tallak Hoslemo, så eg tok ein telefon til Tobias Salmelid for å høyre om han hadde meir informasjon,

Svaret eg fekk var nokså kort:

Hei Harald, fint at du tok kontakt, men eg kan ikkje hjelpa deg, dessverre. Det einaste eg har er «Haslemo, Tallak, f.1894, bonde i Bykle. Månedsarbeider i NLM i 40 år». Dei NLM-opplysningene eg hadde, har eg samla i ei privat bok, men greide ikkje å ajour-føre nyere personinformasjon. Skulle ha visst Tallak sitt dødsår. Lev vel! Tobias.

Då var det ei glede for meg å kunne vise til Heimar og folk i Bykle, der det står dette om Tallak Hoslemo:

• Tallak Olavsson Hoslemo, f 1878, d 1945

g 1923 m Anne Pålsdtr. Brokka, f 1893, d 1985. Born:

• Sigrid, f 1924, forretningsdrivande, g 1949 m Knut Torjusson Rygnestad, Valle, busett Vågsbygd, sjå Fossheim, gnr 5, bnr 4
• Gunhild, f 1926, husmor, g m Tom Georg Bakkevoll, Søgne, busett Søgne, born:

• Gunstein, f 1955, busett Kristiansand
• Einar, f 1957, busett Søgne
• Alf, f 1955, busett Søgne

• Olav, f 1928, g m Åshild Tallaksdtr. Hoslemo, sjå nedanfor
• Pål, f 1929, forretningsdrivande, g 1973 m Rakel Olette Larsen, Sandefjord, f 1931, busett Songdalen, sidan Kristiansand, born:

• Elin, fødd 1975, jfr. Kyrvestadbui, gnr 13, bnr 11 og Fossheim, gnr 5, bnr 4

• Ingebjørg, f 1935, landpostbod, d 1988, g m Olav Sordal, f 1929, d 1980, busett Bygland, ikkje born
• Dreng, f 1936, d 1999, skreddar, dreiv forretning med utleige av festklede, g 1960 m Torbjørg Torleivsdtr. Kvestad, f 1938, busett Krisitiansand, born:

• Leif Arild, g m Anne Brit
• Tom Vidar, g m Mona
• Jan Erik, jfr. Valle III, 228

Anne Pålsdotter kom frå Brokka i Oveinang, og var dotter åt Pål Pålsson (Byklum) Brokka og andre kona, Gunhild Drengsdotter, fødd Lunden.

Etter at Tallak var død i 1945, sat Anne i uskifte til 1953, då ho skøytte garden over på den eldste av sønene.

Om det er nokon som har meir informasjon, er eg takksam om du sender den til harhaugl@gmail.com

Og her er bildet som dukka opp:

I samband med at Setesdal sin tradisjon med folkemusikk, stev og dans kom på UNESCO si liste for immateriell kultorarv, skreiv eg i januar at politikarane måtte få sitt stev. Men ingen tok den utfordringa så langt, og saka held på å kome i gløymeboka.  Difor kjem det her ei påminning.

I år er det jo også valkamp, så då burde kanskje også sentrale politikarar som vil på Stortinget ha sine stev. Men her får vi vel halde oss til lokalpolitikarane enn så lenge.

Vi fann fram spanna med raude måling
vann heile Setesdal utan jåling.
I Bykle lever vi utan stress
og sjefen her, det er Jon Rolf Næss.

Eg trur alle stemmer i sangen Kom mai, du skjønne, milde i år. April har vore kaldare enn på 30 år, sa dei i Vermeldinga i dag. Sjølv om sola skin, har kald vind gjort at ein helst må ha godt med klede på seg om ein vågar seg til å sitje ute.

I mai er det ikkje lenger oppsette sendingar i Valle Radio på onsdagane, men tysdagssendingane held fram. Eg og Siri har snakka litt om at vi kanskje kan få til nokre sendingar også i mai.

Mai er også ein månad der mange i familien har bursdag, men korona gjer det vanskeleg med særleg stor feiring. Eg snakka med søskenbarnet mitt, Brit, i dag. Ho bur på Varhaug og kunne nok hatt selskap, det er lite smitte der, men ho droppar det i solidaritet med landet elles.

I kyrkjene er det også problem, mange konfirmasjonar er utsette til hausten, så får vi håpe at folk er vaksinerte og at livet kan bli litt meir normalt att. Eg ser fram til 20. mai, då skal eg få andre sprøyta.

Eg sa vel ikkje at eg skulle skrive om alle sakprosasjangrane på bloggen, men i kveld går eg vidare på det oversynet som Ottar Grepstad har i boka Det litterære skattkammeret.

Under dialogiske tekstar har han dialog, i sjangeren brev har han offisielt brev og privat brev. No til dags får ein nok mest offisielle brev, til dømes frå banken eller eit offentleg kontor. Privatbrev er det mindre av, noko som gjer at ein ikkje lenger kan tenke seg å kunne forske på kva ein kjent person meinte om saker i brev han skreiv .

Så kjem vi til kategorien Essayistikk. Her er essay, epistel, skisse og kåseri. I Valle Radio dyrkar vi framleis kåserisjangeren i programposten Kvarteret, ikkje alltid like vellukka i mi tid, men Asbjørn Kvalbein sine små kåseri i serien om det vi ikke må miste er ofte små perler i kåserisjangeren.

Ein sjanger eg ikkje har vore særleg oppteken av er den som Grepstad kallar Aforistisk kortprosa.  Her finn vi aforisme. fragment, maksime, sentens og ordtak.

I sjangeren lærebøker kjem lærebok, lesebok og førelesning og i populærvitskap  har vi innføringsbok, populær fagbok og foredrag. I går skreiv eg om lærebokforsking på bloggen, basert på ei liste eg fekk, så det er jo ein svært levande sjanger, ikkje minst for alle som går på skule.

I sjangeren religiøs forkynning og oppbygging har vi preike, andakt, bøn, katekisme og traktat. Tenk på Andaktsboklista til Per Emanuelsen, der finn du mange eksempel frå denne sjangeren.

Oppslagsboksjangeren har handbok, leksikon, ordbok og almanakk, men leksikon på papir er nok ein sjanger som ikkje lenger blir oppdatert. Internettet og mobiltelefonen gjer at vi har leksikon på mange bind med oss i lomma kvar dag.

Den siste hovudsjangeren Ottar Grepstad nemner er Juridisk tekst. Undersjangrane er lov, forskrift, føresegn, instruks, vedtekt, konvensjon, rettstale, kjennelse og dom.

Av og til kan det vere interessant å finne ut meir om noko eg ikkje har peiling på. Eg fekk oversendt ei liste over litteratur som Rønnaug Haugland LYckander har laga i samband med første kapittel i ei avhandling ho held på med, og dermed vart eg litt hekta og ville finne ut meir om folka som var omtalt der.

Stoffet er jo ikkje akkurat relatert til Setesdal. men eg tenkjer at av og til kan ein jo lukke augo for det og heller gjere det ein har lyst til på Setesdalswiki sjølv om alle desse folka også hadde vore relevante for artiklar på Wikipedia, professorar i pedagogikk med mange bøker og artiklar i fagtidsskrift er godt innanfor relevanskriteria der.

Kan hende flyttar eg dei over til Wikipedia etter kvart. Men no er det greitt å skrive på Setesdalswiki,  Vi runda forresten eit nytt hundretal denne veka, 26. april hadde vi 93200 artiklar. Det brukte vi altså nesten fire månader på, for vi hadde 93000 ved årsskiftet.

Artikkelen Setesdølen nr. 28, 2021‎ var det som fekk oss over på nytt hundretal. no har vi 7 fleire, så kan hende klarar vi eit nytt hundretal innan utgangen av mai om skrivelysta held seg.

Eg har jo nokre fleire lærebokfrorfattarar å skrive om, og så har eg mange andre røde lenker å ta av, det står ikkje på emne, men heller på evne.

I den fiktive byen Ballevik der folka er ulike typar ballar, skaper Tomm Erichsen frå Kristiansand ei verd med relasjon til Setesdal og Valle. I kveld fortalde han om det i samtale med Siri Johannessen i Valle Radio, ho hadde fanga det opp frå Setesdølen, der det hadde gått meg hus forbi.

Sjølv fekk eg vere med i radioen i kveld med kåseriet Sakprosa, som eg skreiv på bloggen i går. Det var jo moro med gjenbruk og å kunne bruke litt av Aasmund Olavsson Vinje sin tekst frå Ferdaminni om Grauten på Grut, var også moro. Eg godta meg då eg kunne lese skildringa hans av korleis grauten rispa seg ned gjennom halsen.

Her kjem det:

Det var Havregraut af det rette Slaget, det. Saadirne stodo med Piggar nett som Busti paa ein Griserygg, og svart var han som Ostegraut. Eg fekk god Mjolk og aat og aat, og det skurade ned igjenom Halsen, liksom naar Grantoppen verdt slipat og dregjen neg igjenom Ovnspipa. Det var so det skalv i meg af all denne sæle Njoting med kver Biten. Men daa eg bar til at metna, tenkte eg paa at gjeva ut ei Lærebok i Etarvitenskapen (Gastronomi), der Grauten Paa Grut skulde vera fyrste Kapitelet. Storetarar skulde kjenna for ei Sæla det er, naar det soleides skrapar og riflar nedigjenom og river med seg gamle Matsyndir; men fyrst maatte dei liksom eg vera trøytte og skrubbsoltne og som ein Lutefisk utbløytte af Sveitting og Lauging.

Men alt som eg metnade, skoknade Eldhugen (Begeistringen) for Grauten og Læreboki: og alt det Svarte eg saag ikring af Fat og Spon (Ske) og Bord og Benk og Golv, alt dette gjorde, at eg berre reiv af meg den verste Solten og ikki vilde skriva ei lenger Lærebok enn desse Ord.

Eg held på å lese boka Det litterære skattkammer og der er det ei oversikt over mange sjangarar innan sakprosa. Ottar Grepstad har laga eit oversyn med 14 hovudgrupper og 53 undersjangrar. Det er litt å bryne seg på.

Først kjem biografisk framstilling, i denne har han undersjangrane dagbok, memoarar, sjølvbiografi og biografi. Eg tolkar det slik at ein blogg er innanfor denne gruppa, for ein blogg er vel helst som ei dagbok skriven på nettet. (At min blogg også ofte er skriven nokså seint på kvelden, på grensa til natt, og gjerne har med noko om det eg har vore oppteken med denne dagen, er vel eit teikn på det.)

Neste gruppe er topografisk framstilling og i denne gruppa har han reiseskildring, topografisk skildring og naturskildring.

Tredje gruppe er Historisk framstilling. I denne finn vi annal, krønike, historie og dokumentarisk skildring.

Pamflett og debattbok høyrer til fjerde gruppe.

I femte gruppe finn vi vitskapsprosa, der er undergruppene avhandling, utgreiing, artikkel, samandrag og framtidsstudie.

Eg stoppar der og vender tilbake til dagboka, som har fått over tre sider i Grenstad si bok i tillegg til å vere nemnd fleire stader.

Grenstad skriv at dagboka er i utgangspunktet unik, den finst i prinsippet bare som manuskript. Men forfattaren kan likevel ha vore vel vitande om at dagboka ein gong ville bli publisert.

Men bloggen er ein tekst som blir publisert kvar dag, det er altså ei slags offentleg dagbok.  Han nemner Åsmund Olavsson Vinje si bok Ferdaminne som eksempel på ei dagbok som vart skriven for å bli publisert.

Om eg skulle slumpe til å skrive ein tekst som Grauten på Grut er nok likevel tvilsamt.

Tirsdagskvelden får vi høyre ein ny stemme i Valle radio. Kristian Mosvold studerer teologi og har praksis i Valle for tida og han skal både ha andakt og snakke med Siri i programmet Mann og musikk. Onsdag er det først sending frå morgonen av, då er det Regionrådsmøtet som blir overført. Om kvelden er det så møte i Valle kommunestyre.

Her er programmet for komande veke:

Tirsdag 27. april

18.15 Andakt ved student Kristian Mosvold