Det vart tre nye artiklar på Setesdalswiki i dag. To av dei skreiv Geir Daasvatn, medan eg etter kvart kom i mål med den tredje. Den handla om ein av radioprestane i 2022. Det kan jo vere greitt å vite noko om dei som talar på gudstenestene i radioen sundag klokka 11.

Eg er så heldig at eg har tre prestebøker med biografiar over prester og teologiske kandidatar i Den norske kyrkja, så ofte kan eg finne informasjon der. Då er det verre å finne noko om organistane og kyrkjemusikarane, for det er ikkje laga noko bok om organister i Den norske kyrkja, så vidt eg veit.

Ein gjer seg jo nokre tankar når ein held på med slik skriving. Det ser ut til at alle dei seks kyrkjene som skal ha mange gudstenester dette året, er arbeidskyrkjer, ingen er tradisjonelle langkyrkjer. Om det er lettare teknisk å overføre gudstenester frå slike kyrkjer, veit eg ikkje.

Komande sundag er det gudsteneste frå Finnsnes kyrkje. I ungdommen budde eg på Finnsnes eit år, det var før kyrkja der var bygd, så då måtte dei til Lenvik kyrkje på Bjorelvnes når dei ville på gudsteneste. Kan hende får eg laga artiklar om folka som deltek i gudstenesta der også, eg sende spørsmål til ein, og han formidla det vidare til dei aktuelle folka.

Her er presten eg skreiv om i dag:

Per-Kristian Bandlien

I kveld laga eg ei liste på Setesdalswiki over radioprestar som skal ha gudstenester sundagar klokka 11 i NRK Radio. Kvar prest på den lista skal ha seks eller sju gudstenester. Det var ein artikkel om dette i Vårt Land i går, og då tenkte eg at eg kunne jo lage den om til ei liste.

Radiogudstenestene har vore i NRK sidan 1924, det manglar altså bare to år på hundreårsjubileum. No har NRK hatt kurs for å hjelpe dei prestane som skal ha slike gudstenester til å få ei god form på dei. Eg tenkjer at eg etter kvart kan lage artiklar som vil gjere dei røde lenkene blå. Kan hende blir det også ei liste over dei andre prestane som har radiogudstenester.

Det  er mange som høyrer på radiogudstenestene, i snitt seier NRK at det er 300.000, så det er den største møtelyden i landet. Då trengst det å få opplæring for dei som skal forkynne i desse gudstenestene.

Radioprestane 2022

Stavkyrkje og redningshundar var tema i den aktuelle timen som Øyvind Jacob hadde i Valle Radio i kveld. Han snakka med Bjørgulv Bjørnarå om arbeidet som han gjer med redningshunden sin, det er blitt ein livsstil for han og Elisabeth Spockeli, kona hans. Dei trenar kvar dag, hundane må haldast i trim, og det må folka også.

Det kallast ein ekvipasje, hund og førar, og dei må trene både for sommar og vinter. Vi har jo sett noko av det i serien Redningshundene på NRK TV, og sjølv om Bjørgulv ikkje vart med i serien, kjenner han dei som er med der, for dei er jo på samlingar i regi av Norske Redningshunder fleire gonger i året i tillegg til eigentreninga.

For ein som er glad i å vere ute i skog og mark, er det ein ideell hobby. Men den er ikkje lukrativ, for ein får bare betalt for reise om ein blir kalla ut til ein aksjon. Alt anna må ein koste sjølv. Det er politiet som kallar ut til leiteaksjon, og i Setesdal er det tre ekvipasjar på Hovden, to i Valle og ein på Evje. Så det er eit lite miljø, men ein triveleg aktivitet.

I samtalen med Knut H. Rysstad, JA-Knut, snakka dei om planane for å byggje ei stavkyrkje på Rysstad. Eg vart jo noko overraska over prisoverslaget, det var tale om 30 millionar kroner, men dei såg visst lyst på å få inn så mykje pengar. Dei ville gjerne ha melding om viss folk hadde stokkar som kunne høve til kyrkja, etter det eg skjøna, var det snakk om stokkar som framleis vaks, men som kunne merkast som høvelege når bygginga skulle starte. Mellom anna var det tale om slike kne som skal bere taksperra. Om nokon visste om slike, måtte dei melde frå.

I kveld var Olav M. Holen i Valle Radio og fortalde om utvandringa frå Bykle til USA. Den starta på 1840-talet og gjekk via Kristiansand til Le Havre og så til New York. Dei 28 som reiste måtte ha med seg 60 kg mat pr. person, så det var litt av ein tur. Men så tok han også mange veker.

Seinare reiste folk over heia til Suldal eller via Brokke til Lyse og tok båt til Stavanger før dei så drog vestover. Ein slik tur er det fortald om i Byklesoga Heimar og folk i Bykle av Ånund Olsnes,

Her er lenke til det som står der: Løyning under Ryningen

Lina Sandell var ein svensk tekstforfattar som vart kjær for mange bedehusfolk. Ho levde frå 1832 til 1903 og skreiv om lag 2000 dikt og sangar. Mange av desse fekk melodiar av Oscar Ahnfeldt og vart omsette til norsk. Det er skrive fleire bøker om henne, mellom andre Lina Sandell – Et liv til Herrens ære av Astrid Valen Sendstad i 1995.

Lundes sang og salmeleksikon av Tobias Salmelid fortel at ho var aktiv under den rosenianske vekkinga og at den røde tråden i diktinga hennar er kjærleik til naturen, tillit og hengjeving til Gud. Alt som 21-åring gav ho ut sine første dikt i diktsamlinga Åndelige vårblomster. Den hadde 34 dikt.

Frå 1861 var Lina Sandell tilsett i Evangeliska Fosterlandsstiftelsen der ho mellom anna hadde ansvaret for utgjevinga av kalenderen Korsblomman i 37 år. Det var ein kalender på 70 sider. I tillegg hadde ho ansvar for sangboka Pilgrimsharpen.

I Valle Radio i morgon kveld kan du høyre nokre av sangane ho skreiv så vel som eit svært variert og lødig program elles. Det er bare å finne fram kanalen på radioen eller internett klokka 18 og gjere seg klar for ein lyttekveld der TV er svart, som Hallvard Kjelleberg ville sagt det.

Tirsdag 12. januar
Ansvarlig og tekniker: Siri Johannessen
18.00 Kvarteret, programinformasjon og kåseri av Harald Haugland
18.15 Over en åpen bibel med Pet Karlsen fra Norea

I kveld gjekk det eit program om Hillsong på NRK1. Det var eit Brennpunkt-liknande program der programskaparane gjekk inn på kva som ligg bak denne mega-kyrkja. Det synte seg etter kvart at i starten var motivet å hjelpe folk, men etter kvart vart det meir viktig å bli rik for dei som var leiarar.

I vårt norske perspektiv er eg glad for at kyrkjene ikkje har slike leiarar, men folk som tener si løn i på eit høveleg nivå for jobben dei gjer. Arbeidaren er verd si løn, og sjølv om ein samlar skattar i himmelen, treng ein løn på jorda for å gjere opp for seg.

Hillsong er ikkje ei kyrkje eg kjem til å følgje med særleg interesse. Men eg er interessert i kyrkjeleg og kristeleg stoff, og Setesdalswiki ber preg av det både når det gjeld prestebiografiar og anna som fell inn under den sjangeren. Det er ikkje så mykje av dette som har fått plass på Internett, og dei små forlaga har vanskeleg for å få nok salg når dei gjev ut titlar der målgruppa er kristne. I Vårt Land var det ein artikkel om at det bare var gitt ut 2 titlar med kristent perspektiv på dei sekulære forlaga, så om vi skal få bøker om kristenliv og kristen tru, treng vi dei kristne forlaga.

Men Hillsong treng vi neppe.

I dag var Siri Johannessen ute med kamera. Det vart tre nye bilder til Setesdalswiki. Takk for dei!

Bilder løfter artiklane våre og eg skulle ønske at eg var flinkare til å legge inn bilder også frå samlingane av bilder frå Bykle og Valle i gamle dagar og frå Bygland og Evje sine tilsvarande sider.  Eg prøver å følge dei, men så kjem det ofte noko mellom, og så går dei i gløymeboka.

Mange gonger er det spørsmål om kven som er på bilder som blir lagt ut. Då er det spennande å sjå at det som oftast er nokon som veit kven som er på bilda. Privat har eg ein del bilder heimefrå som eg ikkje veit kven er, men eg har ikkje vore i ei gruppe frå Ålgård for å høyre om nokon kjenner folka. Det burde eg nok ha vore.

Flott veg vi har fått i Setesdal. Her er eit parti frå Fånefjorden, foto Siri Johannessen.

Då vi budde i Vesterålen, høyrde vi av og til snakk om at søringar skulda folk i utkantane i nord for å flytte frå grendene sine når det endeleg kom veg. Då vart det lettare å flytte, vart det sagt, og folk fekk flyttetilskot frå Staten.

Ein gong besøkte vi fiskeværet, og det var eit trist syn, for husa var forletne og vindauga knuste, dører opne, vi kunne gå rett inn.

I eit par dagar har eg no lese boka Dronning i Guds utmark av Astrid Laastad Leira. Ho fortel om Sina Salmelid, ei kvinne som reiste frå Vesterålen til USA. Der møtte ho mannen sin, og han arva ein heiegard øvst i Kvinesdal. Så reiste han heim for å overta den, og dei skreiv til kvarandre. I eit brev skreiv han at han ville kome tilbake om ho ikkje kom til han, og så valde ho å reise frå det gode livet over there og busetje seg på ein gard utan veg, vatn og straum.

I over 30 år budde ho der, så fekk dei veg i samband med kraftutbygginga av Sira-Kvina, og då flytta ho til Flekkefjord, der ho så budde dei siste åra av livet.

Framleis går det føre seg ei sentralisering i samfunnet. Av og til ser vi på TV at det framleis er folk som likevel finn seg eit liv der ingen skulle tru at nokon kunne bu, som det heiter i TV-programmet.

Gud sjå i nåde til folk som bur i gamle hus, siterte Steinar Kyrvestad i kveld i Valle Radio. Det var visst Leonard Jansen som hadde sagt det, men samanhengen kom ikkje fram. Sitatet høvde likevel, for gamle hus som ikkje er godt isolerte får høge straumrekningar i desse dagane. På TV såg vi at endåtil direktøren i kraftselskapet stilte opp for å svare på telefonar om straumrekninga og om korleis folk skulle klare å få betalt den.

Nåde kunne ein vel også seie at det var at elektrikaren hadde vore i radiohuset og sett inn nytt lys i den lange trappa opp til studio. Den har vore mørk og vanskeleg å gå i, men no var det endåtil blitt GPS-basert lys der, slik at det tente seg etter både sol og måne og kva det skulle vere. Resultatet var flaumlys, og det er nok alle som skal gå i trappa svært glade for.

Nåde var det og at Vidar Homme ville heim til Valle att og kunne ta til som kommunedirektør  1. mai. Det skulle vere ekstraordinært kommunestyremøte 26. januar for å gjennomføre tilsetting, og tilrådinga var einstemmig frå både administrasjonsutval og konsulentar.

Om det er nåde å kunne kjøre elsykkel, det veit eg ikkje. Men i løpet av våren blir sykkelveg ferdig frå Helle til Rysstad, anten ein trør eller har hjelpemotor. Steinar Kyrvestad hadde prøvd det ein gong og funne det enkelt og godt, så kanskje blir det elsykkel i staden for bil av og til framover.

Før Steinar kom i studio, hadde Torfinn andakt. Etter han var det Lokal time. Der hadde Ørnulf vore på besøk hos To i tråd og hos brennevinsprodusentane i Brokke.

Opi sending med Jorunn og Kåre fekk eg ikkje med meg så myke av, for etter at eg sjølv hadde vore med og løyst rebus og sunge og slik fått to lappar i bollen, fekk eg telefon og den vart litt lang. Men eg fekk med meg slutten og høyrde at eg vann Flaxlodd for den improviserte sangen min.

Eg veit ikkje kven som kom på ideen med å ha ei gjestebok i Valle Radio, men den vart verkeleg ei gullgruve når vi skulle finne ut noko meir om kva som skjedde den første tida i radioen. Ein ting er å ha arkiv med programma som lyd,  men det er likevel ikkje så lett å høyre kven det er som snakkar eller blir introdusert. Men med Gjesteboka blir det mykje lettare. Der skreiv både dei ansvarlege, teknikarane og telefonvaktene namna sine saman med dei som var innom for ein samtale eller ei kunngjering. Den første gjesteboka fekk vi av Ingebjørg Helle Haugen til innflyttinga i det nye studioet 4. september 1999.

Valle Radio er altså 25 år i år, medan storebror, som dessverre ikkje sender lenger, Bykle Radio, vart stifta i 1991 etter det proff.no kan fortelje. Som firma består jo den radioen framleis, men no er det vel bare overføring av kommunestyremøte som skjer frå Bykle, og der heiter det overføring via Valle Radio.

Det er svært mange som har vore med og laga radio opp gjennom åra. I 1999 hadde vi elevar frå vidaregåande skule med oss. Eg er ikkje sikker på om vi finn ut så mykje om dei, men vi prøver no å lage artiklar på Setesdalswiki om programma den første tida.